ચા તૈયાર છે. ટેબલ પર તાજી, ખુશબોદાર ચાથી ભરેલા, પ્લાસ્ટીકનાં ઢાંકણથી ઢંકાયેલા ત્રણ પ્યાલા પડ્યા છે. ચા તો નજરેય પડતી નથી. ચા જેમાં બનાવી હતી, તે વાસણ, ગળણી, સાંડસી, ચમચી વી. રસોડાના સીન્કમાં ઉટકાવાની રાહ જોઈને પડેલાં છે. ગેસનો સ્ટવ કામ પતાવી, ઠંડો પડી રહ્યો છે. ચા-ખાંડના ડબા એમના યથાસ્થાને ગોઠવાઈને પડ્યા છે. વોલ માર્ટમાંથી લાવેલો, એક ગેલનનો, 2% ફેટવાળા દુધનો કેરબો ફ્રીજમાં એના સ્થાને, થોડો ખાલી થઈને, પાછો ગોઠવાઈ ગયો છે. કાચની ડીશમાં બ્રેડના ટોસ્ટ શેકાઈને તૈયાર પડ્યા છે. બાજુમાં માખણના સ્પ્રેડનો ડબો અને માખણ ચોપડવાની છરી પણ હાજર જ છે. રસોડાની ઓલી’પા લીવીંગ રુમના ટેબલ પર, મારું વહાલું નોટબુક કોમ્પ્યુટર મને લોગ ઈન કરવા આમંત્રી રહ્યું છે.
બધું સમેસુતર જણાય છે. માત્ર ચા પીનારા આવે એની રાહ જોવાઈ રહી છે. મારી પત્ની આરામથી સુઈ રહી છે. દીકરી અને જમાઈ નોકરીએ જવા માટે તૈયારી કરી રહ્યાં છે. બાળકો એમના અલગ અલગ રુમમાં વેકેશની નીંદર માણી રહ્યાં છે.
પણ બે જ મીનીટ પહેલાં? બધું રમણ-ભમણ હતું. તપેલીમાં ચા ખદબદી રહી હતી. ઉભરો આવવાની રાહ જોવાઈ રહી હતી. તપેલીને સ્ટવ પરથી ઉતારી, ચા ગળવા, સાંડસી અને ગળણી હાથમાં તૈયાર રાખેલાં હતાં. ચા-ખાંડના ડબા, દુધનો કેરબો, આદુ ભરવાની રકાબી, આદુ છીણવાની છીણી, ચાના ખાલી પ્યાલા- રકાબી એ બધાંથી રસોડાંનું કુકીંગ પ્લેટફોર્મ ( ગુજરાતી પર્યાય?) ભરચક ભરેલું હતું. ડાઈનીંગ ટેબલની બાજુમાં ગરમ લ્હાય જેવા ટોસ્ટરમાં પાંઉ શેકાઈ રહ્યા હતા. રસોડું આ બધી ચહલપહલથી ધમધમતું હતું.
અને એના કલાકે’ક પહેલાં? રસોડામાં સ્મશાન શાંતી છવાયેલી હતી. આ બધી ચીજો એમના યોગ્ય સ્થાને સોડ વાળીને સુતી હતી. અરે! ચામાં નાંખેલાં ફુદીનાનાં પાન પણ બેક યાર્ડમાં સ્વપ્રયત્ને વાવેલા છોડની ડાળે, સવારના મંદ પવનમાં ઝુલી રહ્યાં હતાં. એ નાનકડું જગત સાવ સ્થીર અને સુષુપ્ત અવસ્થામાં, ગુપચુપ ઘોરતું હતું. ચા બનાવનાર અને પીનાર સૌ પણ ટુંટીયું વાળીને સુતેલાં હતાં.
અને હું આમ ને આમ સમયમાં, પાછો ને પાછો… પાછો ને પાછો… પાછો ને પાછો… સરતો જાઉં છું.
1979
ત્રીસ વરસ પહેલાંની સવાર… અહીંથી હજારો માઈલ દુર, દેશમાં કમ્પનીએ આપેલા, બગીચા અને કીચન ગાર્ડનથી ઘેરાયેલા, વૈભવશાળી બંગલાના ડાઈનીંગ રુમના ટેબલ પર, નાહી ધોઈને તૈયાર થઈ, હું ચા બની ગયાની આલબેલ સાંભળવા આતુર, ગુજરાતી છાપાંની ઉપરછલ્લી મુલાકાત લઈ રહ્યો છું. મારી પત્ની ભમભમાટ અવાજ કરતા, પ્રાયમસ સ્ટવની પાસે, ચા બનાવવાની સવારી ફરજ નીભાવી રહી છે. ચોવીસ કલાક મદદ કરતી કામવાળી બાઈ રસોડામાં શાક સમારી રહી છે. કલાક પહેલાં જ નજીકના ગામડેથી એક સાઈકલ-સવાર 10 થીય વધારે ફેટવાળું, શેઢકડું, તાજું દોહેલું દુધ આપી ગયો હતો; અને કામવાળી બાઈએ અમારા જાગતાં પહેલાં તે લઈ રાખ્યું હતું. તે દુધ ઉકાળ્યા બાદ, ઠંડું થઈને ફ્રીજમાં મુકાઈ જવાની રાહ જોઈ રહ્યું છે. ગઈકાલના દુધ પર તરતી, રોટલા જેવી મલાઈ નીતારીને કાઢેલું સેપરેટ(!) દુધ ચામાં પધરાવાઈ ગયું છે! દસ દીવસમાં ભેગી થયેલી એ મલાઈનું ઘી બનાવવાની સુચના મારી પત્ની કામવાળી બાઈને આપી રહી છે. કામવાળી બાઈએ ખાંડી આપેલા ચાના મસાલાની ડબી ચા–ખાંડના ડબાની બાજુમાં ચમકી રહી છે. ડાઈનીંગ ટેબલ પર હમણાં જ બનાવેલા ગરમાગરમ બટાકાપૌઆં પણ તૈયાર છે.
હાલ ચાલીસ માઈલ દુર ગાડી ચલાવી, નોકરી માટે જતી, દીકરી માત્ર નવ જ વરસની છે; અને ઘરની પાછળ જ આવેલી, પાવર હાઉસની શાળામાં જવા માટે, હજુ ઘણે મોડેથી ઉઠવાની છે. એ એની પરીકથાઓના ખ્વાબોમાં મશગુલ છે. ચાર વરસના, બે જોડીયા દીકરા એમના રુમમાં, આયાની સાથે આરામમાં પોઢી રહ્યા છે.
બાકી ચા તો એવી ને એવી જ બનવાની છે !!
1949
પોળમાં આવેલા ત્રણ માળના મકાનના ભોંય તળીયે, પેટમાં પાંચમું બાળક લઈને ફરતી મારી બહેને ( અમારી બાને અમે બહેન કહેતા ) વહેલાં ઉઠીને, ધુમાડાના ગોટે ગોટથી બળતી આંખો સાથે કોલસાનો ચુલો, માંડ માંડ પેટાવ્યો છે. રેલવે વાયરલેસ ઓફીસમાંથી રાતપાળી કરીને આવેલા બાપુજી છાપામાં ડોકું ઘાલી ચાની રાહ જોઈ રહ્યા છે. અમે ચાર ભાંડુ વચલા માળે, લાઈનમાં પાથરેલી પથારીઓમાં મીઠી નીંદર માણી રહ્યાં છીએ.
હમણાં જ બાજુની પોળમાં રહેતી રબારણ બાઈ, પીત્તળના બોઘરણામાં તાજું જ દોહીને કાઢેલું, પણ દીલ દઈને પાણી મેળવેલું (!) દુધ આપી ગઈ છે. માપ-પ્યાલી કરતાં અડધી પ્યાલી વધારાની નાંખીને ઉપકારનો ભાર ચઢાવી, તે હમણાં જ વીદાય થઈ છે. અહીં કોઈ કુકીંગ પ્લેટફોર્મ નથી. ચા બનાવવાની બધી સામગ્રી બહેને ઉભા થઈને પાછલા રુમમાંથી લાવી, પોતાની ડાબી બાજુએ ગોઠવેલી છે. સામેની ભીંતના લાકડાના ટોડલા પર, મોંસુઝણું થતાં હમણાં જ બુઝાવેલું ફાનસ લટકી રહ્યું છે; જેના સહારે ગઈકાલે સાંજે પાટી પેન પર મેં એક્ડૉ અને બગડો ઘુંટ્યા હતા.
પણ એ ચા અમારે માટે નથી. પેટે પાટા બાંધીને, બેય ટંક છોકરાંવને દુધ જ પીવડાવવું, અને પીવડાવવું જ – એવો નીયમ બહેન , બાપુજીએ રાખેલો છે. થોડે દુર પીત્તળના, જાતે કલાઈ કરેલા ડબામાં ગઈકાલની વધેલી રોટલીમાંથી બનાવેલા ખાખરાનો નાસ્તો ગઈકાલ સાંજથી તૈયાર થઈને સંઘરી રાખેલો છે : અમ ચાર ભાંડુ માટે, દુધ સાથે ખાવા માટે.
ચા બની ગયા બાદ, ગેસનો સ્ટવ કે પ્રાયમસ ટાઢા પડી ગયા; તેમ કોલસાનો ચુલો ટાઢો પડવાનો નથી. એને તો બધી રસોઈ બની જશે પછી જ આરામ મળવાનો છે.
બાકી અહીં પણ ચા તો એવી જ બનવાની છે.
ત્રણ ચા .. એક માની બનાવેલી, એક પત્નીએ બનાવેલી અને….. એક જાત મહેનતની.
સાચું કહું? આજની ચા વધારે મીઠી લાગે છે!
મારી બનાવેલી છે, માટે નહીં-
આજની છે માટે!
હું ચાના પ્યાલા પર ઢાંકેલી પ્લાસ્ટીકની ડીશ બાજુએ મુકું છું. એની પર ચાની વરાળ ઠરીને બાઝેલાં પાણીનાં બીંદુઓમાં મને બહેનની આંખમાંથી સરતાં, ધુમાડો સહેવાના કારણે નીકળેલાં, અશ્રુઓ દેખાય છે.
This is story of people like us who are 60+. Today’s generation has NO TIME for a cup of tea. They can fill the cup and carry with them in the car and have it while driving – really missing the flavour and “chuski” of the tea we enjoyed and still like to enjoy !!
Good reminder of “Past” & “Present”.
ભાઇશ્રી. સુરેશભાઇ,
જાત મહેનત ચડે, કે પત્નીની ચા ચડે, કે માતાની, એ વાત જવા દઇએ, પણ તમારી અા કૃતિની યોજના જૂદી જ જાતની છે, અને તે સર્જનાત્મકતાથી સભર છે. હજુ તો મારે એ કૃતિ વાંચવાની બાકી છે, પણ એ વાંચીને પણ મારી ખુશીમાં હવે વધારો થઇ શકવાની શક્યતા નથી.
No doubt, you have now captured a unique style of writing. The important thing is to bring back the past in one’s own mind which some of us do. The more important and special thing is that very few, like you, can described the past with the present similar situation for others to read and enjoy.
I wanted to write the above in Gujarati but have had the same problem mentioned to you in the past. You may have guided me on this but it didn’t work for me. Hope, you let me know again in a lay man way.
Enjoyed the article, particularly, I also prepare my own tea with a fresh green tea leaf from my garden and the same breakfast item prepared by me every week end. I enjoy my tea and drink my breakfast while wife is in deep week end morning sleep!
વાહ, સુરેશભાઇ, તમે મને ત્રણે’ય ભવમાં લઇ ગયા અને દરેક જગ્યાએ ચાનો આસ્વાદ લીધો. પહેલી ચા – બાપુજીના સમયે બાએ બનાવેલી ચા બાપુજીના ખાસ ક્રાઉન ડર્બીના સેટમાં. બીજી પ્યાલી, ૧૯૪૬માં પિત્તળની ‘અડાળી’ (અમારા મલક કાઠિયાવાડમાં રકાબીને અડાળી કહેતા)માંથી હોઠ દાઝે તો પણ તેની તાજગીનો આનંદ માણીને. ત્યાર પછી અત્યારે…. જીપ્સી ચા બનાવવાની તૈયારી કરી અનુરાધાના પગલાં સાંભળવાની રાહ જુએ છે. જેવો પદરવ સંભળાય, પીજી ટિપ્સની ચા તૈયાર કરે. ત્યાં સુધીમાં ‘રાધાજી આવી પહોંચે અને ત્રણે લોકની યાત્રામાં પીધેલી ચાને યાદ કરી – હિંદીમાં કહીએ તેમ, ચુસ્કી લઇને પતિ-પત્ની ચા આસ્વાદે. તેમાં પણ વચગાળાનો ભવ યાદ આવ્યો: પરિવાર બ્રિટનમાં અને જીપ્સી હિમાલયના પહાડમાં ઠંડીમાં હાડ ગળતા હોય તેવી પરોઢમાં મારો સાથી તોતારામ ‘બેટ-રી’ (બેડ-ટી માટેનો તેનો કાંગડી પર્યાય) લાવે. કાર્નેશનના કન્ડેન્સ્ડ દૂધમાંથી બનાવેલ ઘાટા જેવી ચાનો સ્વાદ લેતા વેંત આંખ ખુલે તેની યાદ, અને આ બધી વાતોનો સાક્ષાત્કાર જીવનમાં પ્રથમ વાર તમારી વાત વાંચીને થયો! ધન્યવાદ!!
Sureshbhai,
Nice presentation!
Sweetness lies in Present and how do you look at.Teas of sixty years ago and Thirty years ago were as sweet.What was lacking was your invovement in preparation.I always enjoyed self cooked meal.
Dear sureshbhai,
I really enjoyed the story and.remembered morning tea time at India.TO-DAY,we have simillar story at USA and TORONTO,we are having morning tea and snack by all family members but missing taste and flavour of mashalawali tea of our time.
એ તો ભાવની અભીવ્યક્તીનું એક સાધન માત્ર જ છે.
સ્વાદ ચાનો નથી – માની મમતાનો, જીવનના સતત પરીવર્તન પામતાં જતાં વીવીધ પાસાંઓ સાથે તાદાત્મ્યનો છે.
આમ જ આપણે જીવનની અનેક નાની મોટી ઘટ્નાઓને મુલવી શકીએ.
અને ત્યારે એક સમતા ઉજાગર બને કે, જીવન પ્રવાહમાં , જ્યાં હોઈએ ત્યાં એ ક્ષણને માણી લઈએ. એ કદી પાછી આવવાની નથી. મોટી , સુખદ ઘટનાઓથી હરખાઈ ન જઈએ, અથવા મોટી આપત્તીઓથી વ્યગ્ર ન બનીએ – આવો ભાવ બની રહે.
દાદ્દૂ, મારી દાદીમાં એ ક્યારેય પણ પહેલા અમને રકાબી પીવડાવ્યા વગર કપમાં ચાહ નહિ પીધી હોય……..જ્યાં સુધી હું જીવતો થયો ને એ જીવતા રહ્યા ત્યાં સુધી તો ક્યારેય નહિ…મારી વ્હાલીડી ડોશીમાં ના કપનો ખપ હવે બહુ લાગે છે…
Very Interesting. Those of us who are in this country since 60’s know exactly what you are talking and experiencing.
Very interesting storiy which takes you back and you are day dreaming. Have we done the right thing by being in this country?
It may be too late to even ask the question.
Keep sending th stories. We very much enjoy and love to read.
Sureshbhai…Nice presentation of 3 Events related to 2 Subject ..TEA !
I read the Comments & differen OPINIONS for the Post.
Yet, I seem to see ALL 3 CUPS of TEA with a diifferen prospective.
Someone wrote tha Self made Tea as the Best..I say, is there is a HRADAYBHAV of acceptance then ALL TEA cups GOOD…..Imagine that you made the tea with a HEAVY HEART & DISLIKE then can it be PLEASEANT then ?
Just a Thought ! ,>>>>CHANDRAVADAN
માના હાથની, પત્નિના હાથની અને મારી પોતાની બનાવેલી ત્રણેય ચા આજના દિવસે ય પીવા મળી શકે છે તે માટે મારી જાતને નસીબદાર માનુ છું. સાચુ કહું, ત્રણેય ચા માંથી મને એક સરખો જ સ્વાદ આવે છે. ચાલો ત્યારે અત્યારે તો હું બા-બહેન (મારી માતાને બા-બહેન કહું છું) ના હાથની ચા પી આવું.
This aricle remamds me of many forgotten poems, jodakana, kahavat etc.
I shall be obliged if some of our friends shall be able to complete following:
Bhai to maro nano ane patle besine Nahyo
Ato kevi ajab jevi vat chhe;
Bhai nu nak nanu ane sunghe fool majhanu
Ato kevi …
Bhai na kan nana ane sambhale dhamdham sara
Ato kevi …
Bhai na pag nana ane dode keva majhana
Ato kevi …
ભાઈ તો મારો નાનો ને પાટલે બેસી નાહ્યો
પાટલો ગયો ખસી, ને ભઈ તો પડ્યો હસી
એ તો કેવી અજબ જેવી વાત છે ?
રાજેન્દ્ર સાથે બોસ્ટનમાં પીધેલી ચા કેમ ભુલાય? અને ઝવેરી સાથે અને દક્ષા સાથે અને ચીમનભાઈ સાથે પણ … આ તો મારા જીવનની ત્રણ જ ઝલક – સ્નેપ શોટ – ચા પીતાં પીતાં આવી ગયાં – અને કીબોર્ડ પર ચઢાવી દીધા .
બાકી કેટલા બધા મીત્રોનું, સંબંધીઓનું, સમાજનું આપણી ઉપર ઋણ હોય છે? આપણે જે પણ કાંઈ હોઈએ છી, તે એ બધાંને પ્રતાપે જ હોઈએ છીએ. એ વાત કદી ન ભુલીએ તો જ આપણે માણસ.
પરમાત્માની અસીમ કૃપા કે 66 વરસે , દુનીયાના એક ખુણાની એક્લતામાં આખી દુનીયામાંથી મીત્રોનો આટલો અઢળક અને નીર્વ્યાજ પ્રેમ સાંપડે છે. સૌ વાચક મીત્રોનો ખુબ આભાર.
“ચા” ને વાંચીને (પહેલીવાર ના પી શક્યો!), એટલુ તો સમજી જ ચુક્યો છુ કે વર્તમાનને ભરપુર માણવો કે જેથી જ્યારે ભવિષ્યકાળમાં તેની યાદ આવે ત્યારે હૈયુ આનંદથી પુલકિત થઇ જાય. સુરેશભાઇ જેવા વડિલ ને જાણ્યાનો તો આ ફાયદો છે જ કે તે સાવ સામાન્યા લાગતી બાબતને લઇને એવી રીતે રજુ કરે છે કે સવારે વાંચવામાં આવી જાય તો દિવસ બની જાય, જેમકે આજે આ ચા વાંચીને થયુ!
શ્રી સુરેશભાઇ
દુધ ખાંડ વગરની કાળી ચ્હા મારૂં પ્રીય પીણું છે.તોય તમારી ત્રણેય ચ્હા માણી પણ સાથે સાથે મને મારી માતાની યાદ આવી ગઇ જે હું સમજણો થયો એટલે ૧૯૪૭થી આજથી ૨૦ વર્ષ પહેલા સ્વર્ગવાસ સુધી ચ્હાના કપ-રકાબીને અડીને આંખે લગાડી બોલતી “હે કલયુગની દેવી”પછી ચ્હા પીતી.
અસ્તુ
પ્રભુલાલ ટાટારીઆ”ધુફારી”
Respected Sureshbhai,
Thank u very much for your sharing your golden memories of three geneations symbolically through the cups of tea.
We have tested only two cups uptill now and third one is yet to come.
Keep it up……………….
when there is a wheel there is a way.
Thank u…………….
શ્રી. સુરેશભાઈ, જીવનના ત્રણ તબક્કાઓનું વર્ણન સ્વાનુભવના રસપાનથી ખૂબ સુંદર રીતે રજૂ કરવા માટે અભિનંદન. જીવનના ક્રમ પ્રમાણે એને અનુકૂળ થઈ જે જીવે તે હંમેશા આનંદમય રહે છે એ વાત તમે સાબિત કરી. સાથે સાથે નવા આધુનિક ઉપકરણના આગમન અને ઉપયોગના મહત્વને પણ વણી લીધું. તથા ઉંમર વધવાની સાથે આરોગ્ય પ્રત્યેની વધતી કાળજી અને સભાનતા-જાગરૂકતા પણ સહજ રીતે ગૂંથી લીધી. સ્વાવલંબી બનવાની શીખ સાથે એ પણ સૂચવી દીધું કે “રાતે વહેલા જે સૂઈ વહેલા વીર, બળ બુદ્ધિ ને ધન વધે સુખમાં રહે શરીર”. જીવનના કોઈ પણ તબક્કે સ્વાવલંબી હોવું જરૂરી છે. કોઈ પણ કામ જરૂરિયાત, ફરજ કે મજબૂરી સમજી કરીએ તો એમાં આનંદ નથી હોતો અને એ કામ ખીલી નથી શકતું. અને એમાં પણ જ્યારે રસોઈની વાત આવે તો એમાં સ્વાદ નથી હોતો કારણ એમાં વહાલની ઊણપ હોય છે. બા, બહેન, બૈરી (પ્રાસ બેસે છે એટલે આ શબ્દપ્રયોગ કર્યો છે) કે બેટીની રસોઈમાં વહાલપ હોય છે એટલે ગમે છે. કોઈ સંજોગ કારણે તમારા ઘર તરફ આવવાનું થશે તો શુક્રવારે તમારા હાથની, શનિવારે તમારી પત્નીના હાથની અને રવિવારે તમારી પુત્રીના હાથની ચા માણવી પડશે. (આ તો જુઓ મેં મારી જાતેજ તમારા ઘરે આવવાનું આમંત્રણ લઈ લીધું!)
શ્રી સુરેશભાઈ
તમે તો મને મારું બાળપણ યાદ કરાવી દીધું. આપે લખ્યા મુજબ મારી બા પણ ચા ચૂલા ઉપર બનાવી અમને બાળકોને પીવડાવતી હતી. પછીતો ઘોંઘાટીયા સ્ટવ આવ્યા અને બાદ આવ્યા વાટ વાળા સ્ટવ ગેસના ચુલા તો લગભગ 1956 આસપાસ ચાલુ થયા પણ અમારે ત્યાં આવ્યા 1962માં. અને પછી તો ચા પણ બનાવી સહેલી થઈ પડી. ચા પીવાની જે લહેજત ત્યારે હતી તે આજે એકલા એક્લા નથી આવતી. ખેર ! સમય સમયનુ કામ કરતો જ રહે છે આપણે તો માત્ર પ્યાદા બની શાક્ષી બની ભોગવતા રહીએ છીએ ! ખરું ને ?
સ-સ્નેહ
અરવિંદ
genaration to genaration upliftment of life is the growth & progress, your life style of three different age gives immense pleasure for everyone at different stages of life GREAT, Shri Sureshbhai,
આજનો સુવિચાર( લેખકના નામ પર ‘ક્લિક’ કરી; આવા બીજા સુવિચાર મમળાવો.
સૂરસાધના 
ક્યા ખુબ… આજ જીન્દગીની સવારી છે, ત્રીઅંકી નાટક…
This is story of people like us who are 60+. Today’s generation has NO TIME for a cup of tea. They can fill the cup and carry with them in the car and have it while driving – really missing the flavour and “chuski” of the tea we enjoyed and still like to enjoy !!
Good reminder of “Past” & “Present”.
wah!!dhumadiya chula thi microwave sudhi ni safar!Atit na ovarethi–
માની બનાવેલી ચામાં લિજ્જત વધારે હશે તો પત્નીની ચામાં કદાચ ધુમાડા વધારે હશે પણ જાતે બનાવેલી ચામાં વિશેષ આનંદ હોય તો માનવુ કે જીવન સફળ છે.
ભાઇશ્રી. સુરેશભાઇ,
જાત મહેનત ચડે, કે પત્નીની ચા ચડે, કે માતાની, એ વાત જવા દઇએ, પણ તમારી અા કૃતિની યોજના જૂદી જ જાતની છે, અને તે સર્જનાત્મકતાથી સભર છે. હજુ તો મારે એ કૃતિ વાંચવાની બાકી છે, પણ એ વાંચીને પણ મારી ખુશીમાં હવે વધારો થઇ શકવાની શક્યતા નથી.
કોઈક જમાનામાં ‘મા’એ ચા ન બનાવી આપી હોત તો આજવાળી ચાને આ જ રીતે વખાણી શક્યા હોત?
‘કૂકિંગ પ્લેટફોર્મ’નો પર્યાય ‘રસોઈ-ઓટલો’ થઈ શકે. ‘ભદ્રંભદ્ર’ જેવું લાગે છે ને!
ત્રણે ય કપ ગટગટાવી ગયો.
બહુ સારુ લાગ્યું.
Dear Sureshbhai,
Visited your site today after a long break.
No doubt, you have now captured a unique style of writing. The important thing is to bring back the past in one’s own mind which some of us do. The more important and special thing is that very few, like you, can described the past with the present similar situation for others to read and enjoy.
I wanted to write the above in Gujarati but have had the same problem mentioned to you in the past. You may have guided me on this but it didn’t work for me. Hope, you let me know again in a lay man way.
Enjoyed the article, particularly, I also prepare my own tea with a fresh green tea leaf from my garden and the same breakfast item prepared by me every week end. I enjoy my tea and drink my breakfast while wife is in deep week end morning sleep!
Chiman Patel “CHAMAN”
વાહ, સુરેશભાઇ, તમે મને ત્રણે’ય ભવમાં લઇ ગયા અને દરેક જગ્યાએ ચાનો આસ્વાદ લીધો. પહેલી ચા – બાપુજીના સમયે બાએ બનાવેલી ચા બાપુજીના ખાસ ક્રાઉન ડર્બીના સેટમાં. બીજી પ્યાલી, ૧૯૪૬માં પિત્તળની ‘અડાળી’ (અમારા મલક કાઠિયાવાડમાં રકાબીને અડાળી કહેતા)માંથી હોઠ દાઝે તો પણ તેની તાજગીનો આનંદ માણીને. ત્યાર પછી અત્યારે…. જીપ્સી ચા બનાવવાની તૈયારી કરી અનુરાધાના પગલાં સાંભળવાની રાહ જુએ છે. જેવો પદરવ સંભળાય, પીજી ટિપ્સની ચા તૈયાર કરે. ત્યાં સુધીમાં ‘રાધાજી આવી પહોંચે અને ત્રણે લોકની યાત્રામાં પીધેલી ચાને યાદ કરી – હિંદીમાં કહીએ તેમ, ચુસ્કી લઇને પતિ-પત્ની ચા આસ્વાદે. તેમાં પણ વચગાળાનો ભવ યાદ આવ્યો: પરિવાર બ્રિટનમાં અને જીપ્સી હિમાલયના પહાડમાં ઠંડીમાં હાડ ગળતા હોય તેવી પરોઢમાં મારો સાથી તોતારામ ‘બેટ-રી’ (બેડ-ટી માટેનો તેનો કાંગડી પર્યાય) લાવે. કાર્નેશનના કન્ડેન્સ્ડ દૂધમાંથી બનાવેલ ઘાટા જેવી ચાનો સ્વાદ લેતા વેંત આંખ ખુલે તેની યાદ, અને આ બધી વાતોનો સાક્ષાત્કાર જીવનમાં પ્રથમ વાર તમારી વાત વાંચીને થયો! ધન્યવાદ!!
Sureshbhai,
Nice presentation!
Sweetness lies in Present and how do you look at.Teas of sixty years ago and Thirty years ago were as sweet.What was lacking was your invovement in preparation.I always enjoyed self cooked meal.
Dear sureshbhai,
I really enjoyed the story and.remembered morning tea time at India.TO-DAY,we have simillar story at USA and TORONTO,we are having morning tea and snack by all family members but missing taste and flavour of mashalawali tea of our time.
અહીં ચા મુખ્ય પાત્ર હોવા છતાં સાવ ગૌણ છે !!
એ તો ભાવની અભીવ્યક્તીનું એક સાધન માત્ર જ છે.
સ્વાદ ચાનો નથી – માની મમતાનો, જીવનના સતત પરીવર્તન પામતાં જતાં વીવીધ પાસાંઓ સાથે તાદાત્મ્યનો છે.
આમ જ આપણે જીવનની અનેક નાની મોટી ઘટ્નાઓને મુલવી શકીએ.
અને ત્યારે એક સમતા ઉજાગર બને કે, જીવન પ્રવાહમાં , જ્યાં હોઈએ ત્યાં એ ક્ષણને માણી લઈએ. એ કદી પાછી આવવાની નથી. મોટી , સુખદ ઘટનાઓથી હરખાઈ ન જઈએ, અથવા મોટી આપત્તીઓથી વ્યગ્ર ન બનીએ – આવો ભાવ બની રહે.
દાદ્દૂ, મારી દાદીમાં એ ક્યારેય પણ પહેલા અમને રકાબી પીવડાવ્યા વગર કપમાં ચાહ નહિ પીધી હોય……..જ્યાં સુધી હું જીવતો થયો ને એ જીવતા રહ્યા ત્યાં સુધી તો ક્યારેય નહિ…મારી વ્હાલીડી ડોશીમાં ના કપનો ખપ હવે બહુ લાગે છે…
va-re -va sureshbhai maja padi . i really enjoy.every family missing.
Very Interesting. Those of us who are in this country since 60’s know exactly what you are talking and experiencing.
Very interesting storiy which takes you back and you are day dreaming. Have we done the right thing by being in this country?
It may be too late to even ask the question.
Keep sending th stories. We very much enjoy and love to read.
Sureshbhai…Nice presentation of 3 Events related to 2 Subject ..TEA !
I read the Comments & differen OPINIONS for the Post.
Yet, I seem to see ALL 3 CUPS of TEA with a diifferen prospective.
Someone wrote tha Self made Tea as the Best..I say, is there is a HRADAYBHAV of acceptance then ALL TEA cups GOOD…..Imagine that you made the tea with a HEAVY HEART & DISLIKE then can it be PLEASEANT then ?
Just a Thought ! ,>>>>CHANDRAVADAN
interesting observations
atul
Bravo! Very nice observation…
જુના અમદાવાદ મા “સાકી અને જામ” ના તો સપના જોવાય એટલે ચા જ માશુક. પણ તેની ચાહના પણ મિઠી એટલેજ તેની સોડમ આટલા વર્ષો પછી પણ મહેકે.
કીધુ છે કે “શા ઈ શા, બીજા બધા વન વગડાના વા”
સુરેશભાઈ – ખુબ સરસ
ચા ખદબદી !
ચા ખદબદી
કઠે છે
સર્વસ્ય ચાહં હ્રુદિ;ની ચાહથી આરાધના કરો
પછી એક વેંતનો ફાસલો…
Very True. In gujrat day begins with cup of tea.
Bharatb pandya
Dear Jani Saheb
Chana trija cupma tame bachpan Yad kravava sathe batavyun Aa sathe Cap.Narendrabhai ane surehbhai Jani ni Abhivykti gani sari lagi.
I have tasted all three cups with Sureshbhai in India but in this article along with Fidina i get flavor of his heart also!
nice article written by a throbbing heart
માના હાથની, પત્નિના હાથની અને મારી પોતાની બનાવેલી ત્રણેય ચા આજના દિવસે ય પીવા મળી શકે છે તે માટે મારી જાતને નસીબદાર માનુ છું. સાચુ કહું, ત્રણેય ચા માંથી મને એક સરખો જ સ્વાદ આવે છે. ચાલો ત્યારે અત્યારે તો હું બા-બહેન (મારી માતાને બા-બહેન કહું છું) ના હાથની ચા પી આવું.
ઘણાં દિવસે મળવાનું થયું. આનંદ આવ્યો.
Some time think of a friend who made the tea too!
Drink the tea…….BA CHA PA!!!!
દાદા
ચા તો ભાઈ સોડમ સભર સંભારણા લઈ આવી…
એક પરફેક્ટ બ્રેક ફાસ્ટ …
સુંદરતમ્ રચના..?
This aricle remamds me of many forgotten poems, jodakana, kahavat etc.
I shall be obliged if some of our friends shall be able to complete following:
Bhai to maro nano ane patle besine Nahyo
Ato kevi ajab jevi vat chhe;
Bhai nu nak nanu ane sunghe fool majhanu
Ato kevi …
Bhai na kan nana ane sambhale dhamdham sara
Ato kevi …
Bhai na pag nana ane dode keva majhana
Ato kevi …
https://gu.wikisource.org/wiki/%E0%AA%A8%E0%AA%BE%E0%AA%A8%E0%AB%80_%E0%AA%AE%E0%AA%BE%E0%AA%B0%E0%AB%80_%E0%AA%86%E0%AA%82%E0%AA%96
ભાઈ તો મારો નાનો ને પાટલે બેસી નાહ્યો
પાટલો ગયો ખસી, ને ભઈ તો પડ્યો હસી
એ તો કેવી અજબ જેવી વાત છે ?
રાજેન્દ્ર સાથે બોસ્ટનમાં પીધેલી ચા કેમ ભુલાય? અને ઝવેરી સાથે અને દક્ષા સાથે અને ચીમનભાઈ સાથે પણ … આ તો મારા જીવનની ત્રણ જ ઝલક – સ્નેપ શોટ – ચા પીતાં પીતાં આવી ગયાં – અને કીબોર્ડ પર ચઢાવી દીધા .
બાકી કેટલા બધા મીત્રોનું, સંબંધીઓનું, સમાજનું આપણી ઉપર ઋણ હોય છે? આપણે જે પણ કાંઈ હોઈએ છી, તે એ બધાંને પ્રતાપે જ હોઈએ છીએ. એ વાત કદી ન ભુલીએ તો જ આપણે માણસ.
પરમાત્માની અસીમ કૃપા કે 66 વરસે , દુનીયાના એક ખુણાની એક્લતામાં આખી દુનીયામાંથી મીત્રોનો આટલો અઢળક અને નીર્વ્યાજ પ્રેમ સાંપડે છે. સૌ વાચક મીત્રોનો ખુબ આભાર.
અજબ જેવી વાત … નેટ પર ગુગલની કમાલ …
આ વાંચો …
http://shival.wordpress.com/2008/09/30/એ-તો-કેવી-અજબ-જેવી-વાત-છે/
“ચા” ને વાંચીને (પહેલીવાર ના પી શક્યો!), એટલુ તો સમજી જ ચુક્યો છુ કે વર્તમાનને ભરપુર માણવો કે જેથી જ્યારે ભવિષ્યકાળમાં તેની યાદ આવે ત્યારે હૈયુ આનંદથી પુલકિત થઇ જાય. સુરેશભાઇ જેવા વડિલ ને જાણ્યાનો તો આ ફાયદો છે જ કે તે સાવ સામાન્યા લાગતી બાબતને લઇને એવી રીતે રજુ કરે છે કે સવારે વાંચવામાં આવી જાય તો દિવસ બની જાય, જેમકે આજે આ ચા વાંચીને થયુ!
ચાલો ક્યારેક સાથે ચા પીએ!
સાચું કહું? આજની ચા વધારે મીઠી લાગે છે!
શ્રી સુરેશભાઇ
દુધ ખાંડ વગરની કાળી ચ્હા મારૂં પ્રીય પીણું છે.તોય તમારી ત્રણેય ચ્હા માણી પણ સાથે સાથે મને મારી માતાની યાદ આવી ગઇ જે હું સમજણો થયો એટલે ૧૯૪૭થી આજથી ૨૦ વર્ષ પહેલા સ્વર્ગવાસ સુધી ચ્હાના કપ-રકાબીને અડીને આંખે લગાડી બોલતી “હે કલયુગની દેવી”પછી ચ્હા પીતી.
અસ્તુ
પ્રભુલાલ ટાટારીઆ”ધુફારી”
Respected Sureshbhai,
Thank u very much for your sharing your golden memories of three geneations symbolically through the cups of tea.
We have tested only two cups uptill now and third one is yet to come.
Keep it up……………….
when there is a wheel there is a way.
Thank u…………….
શ્રી. સુરેશભાઈ, જીવનના ત્રણ તબક્કાઓનું વર્ણન સ્વાનુભવના રસપાનથી ખૂબ સુંદર રીતે રજૂ કરવા માટે અભિનંદન. જીવનના ક્રમ પ્રમાણે એને અનુકૂળ થઈ જે જીવે તે હંમેશા આનંદમય રહે છે એ વાત તમે સાબિત કરી. સાથે સાથે નવા આધુનિક ઉપકરણના આગમન અને ઉપયોગના મહત્વને પણ વણી લીધું. તથા ઉંમર વધવાની સાથે આરોગ્ય પ્રત્યેની વધતી કાળજી અને સભાનતા-જાગરૂકતા પણ સહજ રીતે ગૂંથી લીધી. સ્વાવલંબી બનવાની શીખ સાથે એ પણ સૂચવી દીધું કે “રાતે વહેલા જે સૂઈ વહેલા વીર, બળ બુદ્ધિ ને ધન વધે સુખમાં રહે શરીર”. જીવનના કોઈ પણ તબક્કે સ્વાવલંબી હોવું જરૂરી છે. કોઈ પણ કામ જરૂરિયાત, ફરજ કે મજબૂરી સમજી કરીએ તો એમાં આનંદ નથી હોતો અને એ કામ ખીલી નથી શકતું. અને એમાં પણ જ્યારે રસોઈની વાત આવે તો એમાં સ્વાદ નથી હોતો કારણ એમાં વહાલની ઊણપ હોય છે. બા, બહેન, બૈરી (પ્રાસ બેસે છે એટલે આ શબ્દપ્રયોગ કર્યો છે) કે બેટીની રસોઈમાં વહાલપ હોય છે એટલે ગમે છે. કોઈ સંજોગ કારણે તમારા ઘર તરફ આવવાનું થશે તો શુક્રવારે તમારા હાથની, શનિવારે તમારી પત્નીના હાથની અને રવિવારે તમારી પુત્રીના હાથની ચા માણવી પડશે. (આ તો જુઓ મેં મારી જાતેજ તમારા ઘરે આવવાનું આમંત્રણ લઈ લીધું!)
જગદીશભાઈના વહાલથી મન પ્રસન્ન થઈ ગયું.
એમને જ નહીં પણ સૌ વાચકોને ચા પીવા અને ચાહ પીવડાવવા પધારવા આગ્રહભરી વીનંતી.
nana anubhavmaa j jindgi smajvaani moti vaat smaayeli che, kevl olkhvaani jarur che.
surshbhai meet me @ http;//himanshupatel555.wordpress,com
thank you
thanks suresh bhai for this wonderful artical. I realy enjoyed the story it is like a journy through three diffrrent era
are kaka,tame to aankh ma pani lavi didha.sarangpurnu ghar,aec colony ane aaje us traney ek sathe aankh same aavi gaya.
શ્રી સુરેશભાઈ
તમે તો મને મારું બાળપણ યાદ કરાવી દીધું. આપે લખ્યા મુજબ મારી બા પણ ચા ચૂલા ઉપર બનાવી અમને બાળકોને પીવડાવતી હતી. પછીતો ઘોંઘાટીયા સ્ટવ આવ્યા અને બાદ આવ્યા વાટ વાળા સ્ટવ ગેસના ચુલા તો લગભગ 1956 આસપાસ ચાલુ થયા પણ અમારે ત્યાં આવ્યા 1962માં. અને પછી તો ચા પણ બનાવી સહેલી થઈ પડી. ચા પીવાની જે લહેજત ત્યારે હતી તે આજે એકલા એક્લા નથી આવતી. ખેર ! સમય સમયનુ કામ કરતો જ રહે છે આપણે તો માત્ર પ્યાદા બની શાક્ષી બની ભોગવતા રહીએ છીએ ! ખરું ને ?
સ-સ્નેહ
અરવિંદ
genaration to genaration upliftment of life is the growth & progress, your life style of three different age gives immense pleasure for everyone at different stages of life GREAT, Shri Sureshbhai,
I drink TEA may be for last 50 Years. Never got addicted. I just enjoy. T- Truth
E- Enjoy
A- Appriciate
Have that feelings and see what happens?
Pingback: Tea – three observations « Expressions
Pingback: બોર્ન્વિટા – બે અવલોકન « હું સાક્ષર..
આ પોસ્ટ પર થી પ્રેરાઈ ને મેં પણ કંઇક લખ્યું છે…અને આપ ના આ લેખની લીંક મારા બ્લોગ પર આપી છે
દાદા,
૧૯૭૯ની ચા મારા મતે BEST સ્વાદ વાળી છે.
-ભરત જોશી
Hmm, Sureshbhai – wonderful writing. Do you prepare the tea for the whole family? That would be really a nice experience.
Pingback: Tea is ready « Tusharbhatt’s Blog
Pingback: કુકિન્ગ પ્લેટફોર્મ – એક અવલોકન | ગદ્યસુર
Pingback: અવલોકનહીન – એક અવલોકન! « ગદ્યસુર
aa agaau vaanchelu chhe. atyant sparshee jaay evi anubhuti..
Pingback: રજવાડી સિરિયલ – એક અવલોકન « ગદ્યસુર
ત્રણ ચા ની દાસ્તાન. લેખના
સમયને સથવારે ચાલતી જીવનની નૈયા.
આપણા અમદાવાદી રસોડાના પ્લેટફોર્મ ને મારા સાસરે વટ્ટો કહે છે.
Pingback: રસોઈ અને ધ્યાન! | સૂરસાધના
Pingback: ચાના કૂચા – એક અવલોકન | સૂરસાધના
Pingback: નાન ખટાઈ | સૂરસાધના
Pingback: Tea is ready | Expressions