પાણીની શીશી – એક અવલોકન

     હમણાંથી પાણી વધારે પીવાની ટેવ પાડવા માટે હું પાણીની શીશી સવારથી ભરી રાખું છું. સવારમાં આ શીશી ભરવા નળ નીચે ધરી, અને પૂરા જોશથી ચાલતા નળે એને છલકાવી દીધી. શીશીમાંથી ઉભરાઈને પાણી બહાર વહેવા લાગ્યું. નળ બંધ કરી દીધો.

    પણ આ શું?

     શીશી તો એક ઈંચ જેટલી ખાલી હતી. ફરી નળ નીચે ધરી પણ એ રામ તો એ ના એ જ.

      નળમાંથી આવતા પાણીનો ફોર્સ ઓછો કર્યો – માત્ર ઝીણી સેર જ રાખી. અને છેવટે શીશી આખી ભરાઈ ગઈ.

…

અધૂરો ઘડો છલકાય.

अधजल गगरी छलकत जाय।

        જ્યારે શીશી ખાલી હતી; ત્યારે એ છલકાતી ન હતી. અધૂરાપણાનું જ આ લક્ષણ!

       આપણે સહેજ જાણકાર થઈએ, અને અભિમાનથી છલકાવા માંડીએ. કશું નવું ગ્રહણ કરવાની શક્તિ ખોઈ બેઠીએ. એક ટીપું પણ આપણી અંદર આવી ન શકે. જ્ઞાનના તો સાગરના સાગર લહેરાતા હોય છે. પણ એ કશા કામના નહીં.

      કશુંક નવું ઉમેરવા બહુ ધીમી, પણ મક્કમ ગતિથી પ્રયાસ જારી રાખવો પડે.

       પણ ગમે તેમ કરો, શીશીની ક્ષમતા કરતાં કશું વધારે અંદર ન આવી શકે.

       અરેરે! આપણને મળેલા મનની ક્ષમતા તો અપરંપાર છે. આખો સાગર સમાવી શકે એટલી. પણ આપણે જ એની દિવાલો જડ શીશી જેવી બનાવી દીધી છે. આ તો આપણાથી ન થાય. પેલું તો પરધર્મ. જ્ઞાન વિજ્ઞાનમાં આપણું કામ નહીં. યોગાસન? છી.. છી.. છી.. એવો ખોટો સમય બરબાદ ન કરાય. હોબી? એ તો બાળકો કરે.

       કેટકેટલી મર્યાદાઓ બાંધી દીધી છે? આપણી જાતે જ આપણી જાતને જંજીરોમાં જકડી દીધી છે. સહેજ પણ ચસકી જ ન શકીએ.

    આપણી શીશીમાં એક મિલીમીટર પાણી પણ ઉમેરી  ન શકીએ.

     માલી’પા ઘૂઘવતો સાગર સમાવવો હોય તો ખુલ્લા થઈ જવું પડે- આઝાદ બનવું પડે. શીશી નહીં – સાગરમાં સમાઈ જવું પડે.