જરૂરિયાતો અને કામનાઓ – બ્રહ્મવેદાંતજી

        સામે સંસાર છે. પ્રસંગો સામે આવે છે. પ્રકૃતિ કંઇક કરાવવા માગે છે. પ્રકૃતિના પરિબળો આપણી પાસે જવાબ માગે છે – એ આપણી જવાબદારી. એબિલિટી ટુ રિસ્પોન્સ. રિસ્પોન્સિબિલિટી. ટોટલ ઇન્વોલ્વમેન્ટ જરુરી છે, એટેચમેન્ટ નહી. આઇડેન્ટીફિકેશન એટલે તાદાત્મ્યપણું નહી, છતા બેદરકારી પણ નહી.

     આપણે ઉભી કરેલી જંજાળ, માની લીધેલી જવાબદારીઓ દુઃખ અને પીડા આપશે. લક્ષ્ય ભીતર જાગૃતિનુ હોય તો બિનજરુરી જીવન ઉર્જા વેડફાતી બંધ કરી તેને ચેનલાઇઝ કરવી પડે. રિએક્શનથી જીવાતું જીવન અને રિસ્પોન્સથી જીવાતુ જીવન; એક મિકેનીકલ છે. બીજુ જાગ્રતિ-સભર છે.

      કુદરત શું કરાવવા માંગે છે તે જુઓ, સ્વીકારો, રિસ્પોન્સ આપો. નીડ એટલે જરુરત. તે એક ચીજ છે, જ્યારે અપેક્ષા, કામના, વાસના બીજી ચીજ છે; બન્ને  વચ્ચેનો તફાવત જાણો. જરુરતના પ્રમાણમાં ઓછી જવાબદારી લઇશુ તો જીવનમાં
બેલેન્સ નહી રહે. મોહ, તાદાત્મ્ય, માન્યતાઓ, કામનાઓ વગેરેના કારણે જરુર કરતા વધારે જવાબદારી લઇશુ તો પણ જીવનમાં બેલેન્સ નહી રહે. વીણાના તાર ઢીલા હોય તો પણ સંગીત ન જન્મે, વીણાના તાર ખુબ કસીને બાંધ્યા હોય તો પણ સંગીત ન જન્મે. પોતાની ટાઇપ પ્રમાણે પોતાના જીવનમાં સમ પકડવો પડે.

     કુટુંબના સભ્યો માટે રોટી, કપડા, મકાન, શિક્ષણ, આરોગ્ય, હુંફ, માર્ગદર્શન મળે એ માટે પ્રયત્નશીલ રહીએ. પણ તે સૌની વ્યવહારીક ઇચ્છાઓ, તરંગો, કાલ્પનિક ખ્યાલો અને તેવી માંગણીઓ સંતોષવી એ ફોલ્સ-પર્સનાલિટીનો ભાગ છે.
એ બધા કાર્યોમાં કેટલો સહયોગ આપવો તે વ્યક્તિગત નિર્ણય કરવાનો છે. પોતાનું લક્ષ્ય ભીતર જાગ્રતિનુ હોય તો તેને ન ભુલવુ.

      કુટુંબના સભ્યો પોતાની ઇચ્છા પુરી કરવા પોતે કેટલા પ્રયત્નશીલ છે, પોતે કેટલો ભોગ જાતે આપે છે તેના પ્રમાણમાં સહયોગ આપવો. માની લીધેલી જવાબદારીઓથી મગજ ઉપર બોજો વધશે. જરુરત કરતા ઓછી જવાબદારી લઈશુ તો
હ્રદયમાં ડંખ રહેશે.

      વાસના, વિશ, અને વિલ- એમ ત્રણ શબ્દો છે.

• વાસના પર્સનાલિટીના જગતમાં ઊભી થાય, મનુષ્ય નિર્મીત જગતની દેન છે.
• વીશ એટલે ઇચ્છા, એ પ્રાકૃતિક છે; જીવને ઇચ્છા થાય.
• વીલ અને સંકલ્પ ચૈતન્ય સાથે સંકળાયેલા છે.

કુદરત જરુરત પુરી કરે, ઇચ્છાઓ પણ પુરી કરે, વાસનાઓ નહી. જગતમાં સૌનુ પોષણ થાય છે. કહે છે ને કે ‘કીડીને કણ અને હાથીને મણ’ . એ સત્તા આપી દે છે. કુદરત હાથીને મણ આપે પણ અંબાડી ન આપે !

આપણી સમસ્યાઓ અંબાડીની છે.

….બ્રહ્મવેદાંતજી