અનાગ્રહ

આમ તો આ શબ્દ ગુજરાતી શબ્દકોશમાં સમાવેશ કરાયેલો શબ્દ છે, પણ ખાસ વપરાતો નથી. ગાંધીજીએ પ્રચલિત કરેલો શબ્દ ‘સત્યાગ્રહ’ બહુ જાણીતો છે. ગાંધીજીએ એનો ઉપયોગ બહુ ચિંતન અને ક્વચિત જ જોવા મળતી, પોતાના પર સ્વેચ્છાથી લાદેલી આચાર સંહિતા સાથે શરૂ કરેલો. પણ એમના ગયા પછી, એ ઘણી વખત ખોટી રીતે વપરાયેલી રીત રહી છે. આપણને સૌને એના દુરૂપયોગ વિશે ઘણી ખબર છે .

ખેર, મૂળ શબ્દ પર આવીએ તો – ‘અનાગ્રહ’ એ બહુ જૂની ભારતીય જીવન અને તત્વ દર્શનની પ્રણાલિ રહી છે. એ કદાચ સમસ્ત વિશ્વમાં માત્ર ભારત અને પૂર્વ એશિયાની સંસ્કૃતિઓનું પાયાનું લક્ષણ છે.

કોઈ પણ વિચારધારા કે મત માટે આગ્રહ નહીં.

સામી વ્યક્તિની અલગ રીતે વિચાર કરવાની સ્વતંત્રતાનો સ્વીકાર.

‘આપણે જ સાચા.’ બે જ મત – મારો અને ખોટો ! એ આપણી સૌની મનોદશા હોય છે.

‘વરસું તો હું ભાદરવો’ આ ગઝલાવકોનમાં એ વિશે ઠીક ઠીક વિસ્તારથી લખ્યું હતું , એટલે અહીં એનું પુનરાવર્તન નથી કરવું.
એ ગઝલાવલોકન વાંચવા અહીં ક્લિક કરો.

સામ્પ્રત સમાજમાં વૈશ્વિક ધોરણે અનાગ્રહની રીતે વ્યાપક બને – એ આજની તાતી જરૂર નથી વારુ?

‘સંદેશ’ પર આ બાબત એક મનનીય લેખ આ રહ્યો ..