બજારમાં એક અનુભવ – નીતા કોટેચા

      કાલે જરા બહાર જવાનું થયુ.  રસ્તા પર ચાલતી હતી અને બધુ જોતી હતી. ત્યાં એક રીક્ષાવાળાએ પાનની પીચકારી ફેકી. અને ત્યારે જ હું ત્યાંથી પસાર થઈ.  અને મારા કપડાં પર રંગાટીકામ થઈ ગયું.  મે એની સામે જોયું.  એણે ગલવાઈ જઈને ‘ સોરી!  સોરી! ”  કહ્યું.

      મે કહ્યું :  “ભાઈ, તેં મને આજે સોરી તો કહી દીધું; અને હું તને માફ પણ કરી દઈશ. પણ એક શરત છે. જો તુ ઈ માને તો ? “

       બીચારાની હાલત એટલી તો ખરાબ હતી કે એણે કહ્યુ : ” બધું મંજુર છે. “

        મે કહ્યુ “ઠીક છે. તો સાંભળ, તને ના નથી કોઈ વાતની. તું અત્યારે જેના પર થુંક્યો છે એ તને કોઇ ફરીયાદ નથી કરતી. પણ  દરરોજ તું જેટલી વાર, જેની ઉપર થુંકે એટલી વાર તારે એની માફી માંગવાની.  તુ મને આટલું વચન આપ, તો હુ તને માફ કરું.” 

        એ સમજ્યો નહીં.

        મે કહ્યુ : “તુ નાનો હતો ત્યારે તને ખબર ન હતી. અને તુ તારી માતાના ખોળામાં જ બધું કરી નાંખતો હતો. તારી માતા તને પ્રેમથી સંભાળતી હતી અને બધુ સાફ કરી નાંખતી હતી. પણ જો તેં એના મોંઢા ઉપર કોઇ દીવસ થુંક્યુ હોત, તો એ પણ એક તમાચો તને ઠોકી ન દેત? તો આ ધરતીમાતા ઉપર તુ રોજ કેમ આટલું થુંકે છે?  એ તારો આટલો ભાર ઉપાડે છે, અને તુ એનો ઉપકાર માનવાની બદલીમાં હજી આવી રીતે વર્તે છે? “

         આ વાત કેટલાં વર્ષો પહેલાં બાપુની કથામાં સાંભળી હતી જે તે દીવસે કામ લાગી ગઈ.

         એ નીચું મોઢુ કરીને સાંભળતો હતો.  ત્યાં થોડી ભીડ પણ જમા થઈ ગઈ હતી. એમાં કેટલા સારા ઘરનાં ગુજરાતી લોકો પણ હતાં. જેમનાં મોઢામાં પાન અને મસાલાના ડુચા હતાં, એ બધાએ, એ બધું ગળાની નીચે પધરાવી દીધું.  મને એમ થયુ કે ,’ ચાલો! મારુ બોલવુ સફળ થયું.’

         કાલે યાદ રહેશે કે નહીં તેની ખબર નથી; પણ આજે તો અસર થઈ. આવું કેટકેટલું આપણી આજુબાજુ  થતું હોય છે ? પણ આપણે આંખ આડા કાન કરીએ છીએ.  તો શુ આપણે પણ એના જેટલાં જ ગુનામાં નથી?  આપણે કદી વીચારીએ છીએ કે, ‘આપણો દેશ બહારના દેશ જેટલો કેમ સાફ સુથરો નથી?  તો એને સાફ રાખવામાં આપણી કોઈ જવાબદારી જ નહી? ‘

            જ્યારે આપણાં બાળકો બહારનાં દેશમાં એક વાર જઈને આવે છે; પછી એમનેં ભારત દેશ ગમતો નથી.  આમાં ખાલી સરકારને દોશ આપવાથી કાંઇ નહી થાય. આપણે બધાએ સાથે મળીને કાંઈક કરવુ પડ્શે. ચાલો કદાચ બહારના લોકો સાથે ચર્ચા કરવી આપણને ન ફાવતી હોય. પણ કમસે કમ આપણાં બાળકો અને આપણાં સંબધીઓ સાથે બેઠાં હોઈએ;  ત્યારે આ ચર્ચા તો કરી શકીએ ને ?

           આપણો ભારતદેશ મહાન છે. આપણે હજી એને બધી રીતે સરસ બનાવવાનો છે. જો આપણે બધાં થોડી થોડી જવાબદારી ઉપાડી લઈએ તો? 

–   નીતા કોટેચા  

( તેનો બ્લોગ વાંચવા અહીં ‘ ક્લીક ‘ કરો. )

     આ સ્વાનુભવ નીતાના બ્લોગ પર મેં વાંચ્યો ત્યારે જ તેણે મારી ઉપર બહુ જ અસર કરી હતી. બજારની વચ્ચે આ હીમ્મત અને સુઝ બતાવવા બદલ તેને અભીનંદન. નીતાએ મને અહીં તે મઠારીને ફરીથી પ્રકાશીત કરવાની અનુમતી આપી છે;  તે બદલ હું તેનો રુણી છું.  હું તો  સાત વરસથી અમેરીકામાં રહું છું અને આવી વાત કરું તો ઘણાંને કદાચ ન પણ ગમે. પણ નીતા તો જન્મથી જ મુંબાઈમાં છે; અને ભારતની બહાર તેણે કદી પગ પણ મુક્યો નથી. 

     તમને લાગે છે કે, નીતાની વાત સાચી છે?