ગઝલનું એક સરનામું

ખાંખાં ખોળાં બહુ કિમતી હોય છે – ઝગમગતા હીરા જેવા ! આજે એના પ્રતાપે એક સરસ સરનામું મળી ગયું ….

આ શિર્ષક ચિત્ર પર ક્લિક કરો

બહુ સરસ, મધુર,  માણવી, મમળાવવી ગમે તેવી ગઝલો ત્યાંથી મળશે.

પણ… આ શિર્ષક પરથી એક ટચુકડું અવલોકન ….

       કોઈને માફ કરી દેવું એ બહુ મોટી હિમ્મત અને શૌર્ય માંગી લે છે. પણ એનાથી અનેક ગણી મોટી હિમ્મત અને શૌર્ય કોઈની માફી માંગવામાં હોય છે. કોઈની પ્રત્યક્ષ માફી માંગવી એ તો બહુ દુષ્કર હોય છે; પણ આપણા પોતીકા એકાંતમાં પણ આપણે આપની જાતને   ‘justify’   કરવા  જ ટેવાયેલા હોઈએ છીએ. પણ જેમ જેમ પ્રતિક્રમણ કરવાનું તપ આપણે કરતા થઈએ, તેમ તેમ, ધીમે ધીમે, हौले हौले , આપણામાં એ કૌશલ્ય, એ વીરતા અંકુરવા લાગે છે – એને મ્હોર બેસે છે, અને જીવનની હળવાશનું ફળ આપણે ચાખી શકીએ છીએ.

એક વાર એ હળવાશ ચાખી તો જોઈએ?
અંધકારની એ ખીણમાં
પાછા વળવા
મન જ નહીં થાય.

       આપણે કદાચ એ ધાર્મિક રીત તરફ સૂગ ધરાવતા હોઈએ. પણ ‘વૈજ્ઞાનિક રીત’નો પાયાનો સિદ્ધાંત છે –

અવલોકન

Observation

       કોઈ પણ ચીજ કે ઘટનાનું બારીકીથી અને તટસ્થ નિરીક્ષણ કરવામાં આવે તો જ તેના ગુણ દોષ જાણવા મળે.

    જગતની બધી ચીજોમાં આપણી સૌથી નજીક અને સૌથી વ્હાલી ચીજ કઈ?

   ‘આપણી જાત’  જ તો વળી કંઈ !  એનું આમ નિરીક્ષણ કરતાં થઈએ તો? …… નિજ દોષ  દર્શન  – અહીં 

Advertisements

પ્રશ્ન નિરાકરણ અને નિર્ણય શક્તિ

      જીંદગી એટલે પ્રશ્નોની હારમાળા; શૈશવના પ્રશ્નો, અભ્યાસ-શિક્ષણનાં પ્રશ્નો, કારકિર્દીના પ્રશ્નો, યુવા અજંપો, દાંપત્ય જીવન-કૌટુમ્બિકના પ્રશ્નો, સામાજીક સમસ્યાઓ, આવક-મિલકતના મુદ્દાઓ, તંદુરસ્તીની બાબતો, રીટાયર થાય તો નિવૃત્તિના પ્રશ્નો.

    આ પૃથ્વી પર એવી એક પણ વ્યક્તિ એવી નથી કે જેને પ્રશ્નો-સમસ્યા ન હોય અને પૃથ્વી પર એવી કોઇ સમસ્યા નથી કે જેનું સમાધાન ન હોય. સમસ્યા અંગે વિચાર કર્યા કરવાથી બહાનાં દેખાશે અને સમાધાનનો વિચાર કરવાથી ઉકેલ મળશે.

સંતા:      જીવનમાં કોઇ પણપ્રશ્ન હોય તો ક્યાં શું કરવું? ક્યા જવું?

બંતા:     ખેડુત પાસે જવું

તો સંતા પુછે છે કેમ?

બંતાનો જવાબ:    ખેડુત પાસે હલ હોય છે !

      જીંદગી ને આસાન-સરળ નહી બનાવી શકાય, બલ્કે પોતે મજબુત બનવું પડશે. પ્રશ્ન પરત્વે આપણો અભિગમ એકદમ સહજ એક્દમ ચીલાચાલુ રહેતો હોય છે. પ્રશ્નને પ્રશ્ન તરીકે જોવાની દ્રષ્ટિનો સદંતર અભાવ પણ, કમનસીબે, એટલી જ રોજિંદી જોવા મળતી ઘટના થઇ પડી છે. પ્રશ્નો – સમસ્યાનું જે દર્દ આપણે આજે ઉપાડીએ છીએ તે આવતી કાલ માટે તાકાત બની રહી શકે છે.

————————————

વાદળી અક્ષરોમાંની વાત ભલે જોક લાગે પણ જીવન માટે  એ ‘હલ’ ની શોધ હોય તો એ હળ આ રહ્યું !

આ લોગો પર ક્લિક કરો

      આમાં કોઈ ધર્મશાસ્ત્ર કે ઉપદેશની વાત નથી. બિલકુલ વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિની વાત છે. અને એ જેટલી વિજ્ઞાન કે મેનેજમેન્ટના ક્ષેત્રમાં જરૂરી અને અસરકારક  છે, એટલી જ જીવન સુધારણા માટે પણ છે. કદાચ વધારે જરૂરી છે કારણકે, ભૌતિક ક્ષેત્રે માનવ જાતે અદભૂત સિદ્ધિઓ હાંસલ કરી હોવા છતાં , જીવનમાં નડતા પ્રશ્નો તો વધતા જ જાય છે, બલ્કે વધારે ને વધારે વિકરાળ થતા જાય છે.  આપણા સૌનો સામાન્ય અનુભવ છે કે, બહુ નાની ઉમરથી આધુનિક જીવન તણાવો ખડા કરે છે, અને એના ઉકેલ માટે આપણે સૌ જાતજાતના હવાતિયાં મારતા હોઈએ છીએ.

કદાચ…

ઉપર જણાવેલા લેખમાં એ આશા જન્મે છે કે, એ પદ્ધતિ જીવનના પ્રશ્નોમાં પણ ઉપયોગી નીવડે.

સ્વાનુભવે…

એ શક્ય છે. આમ ….

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો

એના નખ – લતા હિરાણી

એને મળ્યો છે
લાંબા, તીણા
નખનો વૈભવ
– લતા હિરાણી

      ઘણા વખત પછી એક કવિતા વાંચી અને અંત સુધી પહોંચતાં પહોંચતાંમાં તો બહુ જ ગમી ગઈ. અહીં ટાંકી દીધી. આખી કવિતા આ રહી.

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરી વાંચો.

અને તરત યાદ આવી ગઈ ગુરૂદેવ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરની ‘ગીતાંજલિ’ ની  એ અદભૂત કવિતા ….

`Prisoner, tell me, who was it that bound you?’ 

`Prisoner, tell me, who was it that wrought this unbreakable chain?’ 

આ રહી એ કવિતા – એ દર્શન

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો

અને આ વિડિયો પણ માણો…

અને હવે અવલોકન કાળ….

આપણને શાસ્રો, ગુરૂઓ, ગીતાવાક્યો આ પોકારી પોકારીને કહે છે ……

આપણા મનની ગુલામીથી આઝાદ બનો.

પણ આપણે નખ વધારવામાંથી,  જગતને જડબેસલાક જંજીરોમાં કેદ કરવાના ખ્વાબોમાંથી જાગીએ ત્યારે ને?

અને…

ચપટીક જાગીએ
ત્યારે જ ખબર પડે છે કે,
આપણે કેટલા ગુલામ બની ગયા છીએ !

ધ્યાન

       ધ્યાન વિશે એટલું બધું સાહિત્ય હવે ઈન્ટરનેટ પર મળે છે કે, આપણે અસમંજસમાં મુકાઈ જઈએ કે, શું કરવું? કઈ રીતે, કેટલું, ક્યાં કરવું? !

     આજે નીચેનો લેખ વાંચવા મળ્યો અને આપણા જેવા સામાન્ય માણસો માટે સરસ ગાઈડ જેવો, બહુ કામનો લાગ્યો. લાંબો છે, પણ ધીરજથી વાંચવા વિનંતી..

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો

એમાંથી થોડાંક ગમી ગયેલાં તારણ…

 

 

લીંબું વધારે પડી જાય તો?

શરબતમાં લીંબું વધારે પડી જાય તો?

વિચારતા કરી દે તેવો પ્રશ્ન.
વિચારતા કરી દે તેવો વિચાર.

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો.

       ઘણા બધા સુવિચારો, જીવનને કલ્યાણમય બનાવવાના નૂસખાઓ, ઉપદેશો, સલાહો … અત્ર, તત્ર, સર્વત્ર દૃષ્ટિગોચર થતા હોય છે! ( આ બ્લોગ પણ એમાંથી બાકાત નથી ! આખે આખી એક ઈ-બુક મળી જશે !)

પણ… જીવન જીવવાની એક રીત છે –

આપણે જેવા છીએ ,
તેનો પૂર્ણ રીતે સ્વીકાર.
——
જો આપણી જાતને જ
આપણે સ્વીકારી ન શકીએ,
તો બીજાને
શી રીતે સ્વીકારી શકવાના? 

       આ જ વાત ૨૦૧૪ માં માધવપુર, ઘેડમાં આવેલા ઓશો આશ્રમમાં ભગવાન શ્રી. બ્રહ્મવેદાન્ત સ્વામીએ કહી, અને સિત્તેર સિત્તેર વર્ષના રઝળપાટનો અંત આવ્યો ( ફાઈનલ અંતની તો હજુ વાર લાગે છે !)

આ રીતમાં એક  નાનકડા આચારનો ઉમેરો કરવા મન થયું …….

પદ્મમુદ્રા

      યોગાસન પતી જાય પછી અને પ્રાણાયમ શરૂ કરતાં પહેલાં આ મુદ્રા કરવાની હોય છે. બન્ને હાથના અંગૂઠા અને તર્જનિ (સૌથી નાની આગળી) ભેગાં કરીને હાથનો આકાર પદ્મ ( કમળ) જેવો બનાવવાનો અને હૃદયની આગળ અડકાડીને રાખવાનો. પછી આંખો મીંચીને જેમનો ઉપકાર આપણી ઉપર હોય તેમનો આભાર માનવાનો.

• પરમ તત્વ જે આપણા કોશે કોશમાં શ્વસી રહ્યું છે.
• માતા અને પિતા ; જેમણે જન્મ આપ્યો, પાળ્યા, પોષ્યા, સંસ્કાર અને શિક્ષણ આપ્યાં.
• ભાઈ  બહેન જેમણે જીવનના સૌથી સભર ભાગમાં સાથ આપ્યો.
• કુટુમ્બીજનો – પતિ/ પત્ની અને સંતાનો જે  જીવનભર સુખ દુઃખમાં ભાગીદાર રહ્યા.
• મિત્રો જેમના સાથ અને પ્રેરણા જીવનમાં અમૃત સિંચન કરતા રહ્યા.
• દુશ્મનો જેમના પ્રતાપે   જીવન સંઘર્ષો સર્જાયા અને જે અંતર યાત્રા કરવા પરિબળ  બન્યા
• નામી અનામી અનેક વ્યક્તિઓ , જેમના પ્રદાન થકી જીવન જરૂરિયાતની, સગવડની અને મોજશોખની ચીજો આપણને હાથવગી થઈ શકે છે.
• કુદરતી તત્વો –  હવા, પાણી, પ્રાણીઓ, પક્ષીઓ, વનસ્પતિ, ફળ, ફૂલ, ઝાડ  વિ. જેમના વિના આપણે જીવી જ ન શકીએ.

      આ ભાવ મનમાં સેવતા રહેવાનો. કદી એની વિસ્મૃતિ ન થાય કે, આપણે એકલા કાંઈ પણ કરવા સમર્થ નથી. કેટકેટલાંનો આપણી ઉપર અનુગ્રહ છે.

જાગૃતિ અને પડકારો

એક સરસ સંદેશ – એખાર્ટ ટોલ તરફથી. સુજાને જાગૃત કરનાર પહેલા મશાલચી …

શાંત ચિત્ત

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરી એ સંદેશો વાંચો…

 

સમ્પત્તિવાન થવા માટે, સર્જનાત્મક બનવા માટે, આનંદ અને શાંતિ માટે ‘ખાલી’ થવું પડે.

       Are we here? We have to come back. We take little trips here and there, every now and then. Coming back to the moment brings that alertness.

      Usually, our mind is very sharp and alert in four situations :

1. When there is fear. Sometimes fear becomes a motivating factor. When there is fear, mind does not go anywhere, it is 100% in the present.

2. When there is ‘wow’ factor, a wonderment, then the mind does not go anywhere.

3. When is an opportunity; it could be a big business opportunity, then you are right there. Greed can also put our mind in the present moment. Then there is love and commitment for whatever mission you have taken – that can keep you right there on the spot.

4. When you are doing yoga, breathing exercises and meditation, then you are in the present moment. And this presence of mind brings clarity in our perception and makes our expression satisfactory.

       When our expression is not satisfactory, we find that what we convey is not really what we want to convey. A lot of people find it very difficult to convey what they feel. Usually people end us saying, “Nobody understands me, I am misunderstood”. Haven’t you heard this many times? This is due to lack in our expression. So, attending to that which is the central point, the core of our existence, around which our professional and personal life is revolving, can bring these abilities to us which we may not have or we may aspire to have.

     We can do multiple things at the same time – be centered, happy and not allow anyone to steal our smile. So, I have come up with number of small techniques, some ancient and some modern and that has seemed to have helped people.

યોગ કે જીવન જીવવાની કળા?

      આજથી પાંચ-છ વર્ષ પહેલાં ‘યોગ’નું નામ સાંભળીને નાકનું ટીચકું ફરી જતું હતું.

છટ…
પલાયનવાદી બાવાઓની
જમાત!’

     પણ, ચારેક વર્ષ પહેલાં ‘જીવન જીવવાની કળા’ શું ? – એ જાણવા કેવળ કુતૂહલ થયું, એની તાલીમ લીધી, નિયમિત પ્રેક્ટિસ કરવાનું શરૂ કર્યું,  અને ત્યારે જ સમજાયું કે,

‘યોગ’ શું છે?
શા માટે છે?  

         અને…..આજની સલોણી સવારે  નીચેનો સરસ સંદેશ મળ્યો અને ચાર વર્ષમાં આવેલ જીવન પરિવર્તન માટે એ શીખવનાર ગુરૂ માટે અહોભાવ થઈ આવ્યો-

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો અને શ્રી. શ્રીરવિશંકરે ‘જીવન જીવવાની કળા’ નામ કેમ રાખ્યું એ જાણો, માણો, અપનાવો.

      એમાંથી આ ટાંચણ…

      Today, I shall share the secret behind why I named this movement and organization as ‘The Art of Living’ 35 years ago. People then used to think of Yoga as something that was not meant for the common man and could only be learnt by few distinguished or qualified individuals. They would think that only someone who was a renunciate or a saint was allowed to practice Yoga. Yoga was not thought to be practiced and understood by a worldly person. This was a huge misconception in those times. This is why I chose to call this movement asThe Art of Living – a unique skill or art to lead a happy and fulfilled life. When people heard about ‘The Art of Living’, they naturally became very curious to find out what it was all about, and many wanted to explore and go deeper into it. When a few people would come to meet me, I would guide them in practices of Yoga, Pranayama and meditation. As and when people started to get an experience of Yoga, Pranayama and meditation, their beliefs and notions about Yoga began to change. Thousands of youth joined this movement and became teachers for this across the world.

જીવન જીવવાની કળાના ત્રણ પાયા…

• સાધના
• સત્સંગ
• સેવા

 

જીવન જીવવાના પાઠ

      અહીં ભારતીય વિચારધારા અને સ્વાનુભવના આધાર પર ‘જીવન જીવવાની કળા’ વિશે ઘણું બધું લખ્યું છે. આઝાદ બનવાની એ કળા અહીં સંઘરી પણ છે…

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો

     પણ  જીવન સુધારણા અંગે માર્ગદર્શન આપનાર મોટા ભાગના કલ્યાણમિત્રોના લખાણ/ વક્તવ્યોમાં ખાસ ફરક નથી હોતો. મૂળે ‘કળા’ તો એક સરખી જ હોય છે.

     લાખો લોકોના જીવનમાં પરિવર્તન આણનાર વેન ડાયર પણ લગભગ આવી જ વાત કહે છે –

આ ફોટા પર ક્લિક કરો

સાભાર – શ્રી. વિનોદ પટેલ

ચકિત મુદ્રા!

કેમ નવાઈ પામી ગયા ને?

પણ આ એક યોગ-રીત છે!

આ ચિત્ર પર ‘ક્લિક’ કરો.

       Turn every question into wonder, “Wow!” Wonder is the preface for yoga. Yoga does not just mean exercise, it is the union with the universe.

    The preface of yoga is wonder or ‘wow’. Any time you say, “Wow”, the mind stops. Nature has provided you with so many opportunities in life to get into a state of ‘wow’, either through beauty or through shock. This is called Chakit Mudra.

હમ્મેશ ખુશમિજાજ રહેવાની, મોજમાં જીવવાની મજા જ મજા…..

wow